DeFi, 2022 sonbaharındaki sert daralmanın ardından istikrarlı bir toparlanma eğrisi çizdi ve 2025’in ikinci yarısına gelindiğinde “olgunlaşmış yükseliş” temasını güçlendirdi. Eylül ortası itibarıyla toplam kilitli değer yeniden üç haneli milyar dolar bandında seyrediyor; bu seviye, ağlar arası taşınan sermayenin kalıcı hale geldiğine ve kullanıcıların DeFi altyapılarını daha fazla benimsemeye başladığına işaret ediyor. DEX tarafında günlük hacimler çift haneli milyar dolar bandında dalgalanırken sabit kripto paraların toplam piyasa değeri de yıl içinde belirgin şekilde genişledi. Bu tablo, takas ve teminat akışının daha dengeli bir zemine oturduğunu, likidite kalitesinin de önceki döngülere kıyasla arttığını gösteriyor.
Özet Veriler — 19 Eylül 2025
Güncel görünümde, TVL’in güçlü kalması, 24 saatlik DEX hacminin yeniden yüksek bantlara yerleşmesi ve stablecoin arzındaki büyüme, DeFi’nin temel taşı olan likidite tabanının genişlediğine işaret ediyor. Zincirler arası köprülerin ve yönlendirme katmanlarının gelişmesi, kullanıcıların daha düşük fiyat kaymasıyla işlem yapabilmesini sağlıyor. Bu ortam, hem bireysel hem kurumsal yatırımcı tarafında daha uzun vadeli stratejilerin denenmesine alan açıyor. Özellikle istikrarlı sabit kripto akışları, teminatlı borçlanma, getiri ürünleri ve türev pozisyonların sağlıklı çalışmasını destekliyor. Sonuç olarak piyasadaki sermaye, ani şoklara daha dayanıklı, daha çok “kullanım odaklı” havuzlarda toplanma eğilimi gösteriyor.
Büyümeyi Taşıyan Temalar
Bu döngünün en belirgin anlatısı, likidite ile stake ekonomisinin kesişimi oldu. Ana ağlarda temel stake getirisi üzerine inşa edilen yeni katmanlar, validasyon güvenliğine ek gelir akışları ekleyerek protokollerin TVL çekmesini hızlandırdı. Restaking yaklaşımı, ağ güvenliğini farklı hizmetlere genişletirken kullanıcıya birleşik bir getiri eğrisi sundu. Aynı dönemde gerçek dünya varlıklarının tokenizasyonu, kripto içi teminat döngüsünü aşarak zincir üstü nakit akışlarını çeşitlendirdi. Özel kredi, ticari alacak ve kısa vadeli menkul kıymet benzeri yapıların kademeli biçimde zincire taşınması, DeFi’nin yalnızca “kripto içi” ürünlerden ibaret olmadığını kanıtladı. L2 ağlarının olgunlaşması ve işlem maliyetlerinin düşmesi ise bu temaları günlük kullanıcıya daha erişilebilir kıldı. Nihayetinde, kullanıcı deneyimindeki sadeleşme ile kurumsal standartlara yakın şeffaflık beklentisi aynı anda ilerledi.
Riskler ve 2025 Son Çeyrek Beklentileri
Kısa vadede üç ana risk öne çıkıyor. İlki, stablecoin ekosisteminde rezerv şeffaflığı ve raporlama standartlarının uygulama takvimi. Düzenleyici çerçevenin netleşmesi güveni artırsa da geçiş dönemlerinde arz dinamikleri ve ihraççı uygulamaları dalgalanma yaratabilir. İkincisi, restaking ve türev getiri ürünlerinin karmaşıklığı. Teminat katmanlarının üst üste binmesi, beklenmedik korelasyon risklerini büyütebilir; şok günlerinde teminat değerlemeleri hızla sıkışabilir. Üçüncüsü, likidite parçalanması. Köprü ve yönlendirme katmanları gelişse de derinlik hâlâ belirli havuzlarda yoğunlaşıyor; volatilite arttığında kuyruk riski büyüyebiliyor. Bu nedenle risk yönetiminde esnek teminat oranları, aktif izleme ve havuz çeşitliliği kritik önem taşıyor.
2025’in son çeyreğine girerken izlenmesi gereken eşikler netleşiyor. TVL’in yüksek bantlarda kalıcılık sağlaması, stablecoin piyasa değerinin güçlü kalması, DEX hacimlerinin çift haneli milyar dolar aralığında istikrarını koruması ve gerçek dünya varlıkları ile restaking ekseninde yeni ürünlerin devreye alınması, yükseliş temasının sürdürülebilirliğini belirleyecek. Geliştirici tarafında, kullanıcıya doğrudan fayda sunan basit, güvenli ve şeffaf ürünlerin ön plana çıktığı görülüyor. Kullanıcı açısından bakıldığında, getiriyi yalnızca nominal oranlarla değil, teminat kalitesi, kilitlenme koşulları, protokol yönetişimi ve akıllı sözleşme riskleri birlikte değerlendirmek en sağlıklı yaklaşım. Özetle, DeFi 2025’te niceliksel bir büyümeden çok niteliksel bir olgunlaşmaya doğru evriliyor; kalıcı bir genişleme için zincir üstü gelirlerin devamlılığı, düzenleyici uyum ve sade kullanıcı deneyimi aynı anda güçlenmek zorunda.